Kącik matematyczny :,,Sowa mądra głowa”
Autor: Ewelina Czarnocka -Cieciera
Zabawy matematyczne są bardzo ważne w edukacji matematycznej wychowania przedszkolnego. Dają możliwość działania, rachowania, wyzwalają chęć poszukiwania, wnioskowania, logicznego myślenia. Pytamy: Dlaczego więc nie rozbudzać w dzieciach możliwości poznawczych, wzbogacać ich wiedzę i umiejętności?
KĄCIK MATEMATYCZNEGO PRZEDSZKOLAKA zachęca wszystkich przedszkolaków wraz z ich rodzicami do zabawy z matematyką.
Do poczynań matematycznych zachęcać Was będzie
SOWA MĄDRA GŁOWA
która przygotowała zadania z codziennej aktywności.
Życzymy udanej zabawy 😊
PROPOZYCJE ZABAW MATEMATYCZNYCH
w codziennej aktywności
1. Porządki domowe
Segregowanie ubrań do prania według koloru, rodzaju, ubrania dla mamy/taty, brata/siostry.
Dobieranie skarpetek do pary, porównywanie ich długości, przeliczanie.
Segregowanie i klasyfikowanie ubrań i butów, układanie ich na półkach, wieszanie na wieszakach, odkładanie do szuflad (posługiwanie się liczebnikami porządkowymi).
Segregowanie i przeliczanie klamerek według koloru.
Segregowanie zabawek – sprzątanie i odkładanie ich do odpowiednich półek, pojemników.
Układanie książek na półce od najmniejszej do największej.
Odkładanie naczyń, talerzy na miejsce.
Wspólne rozładowywanie sztućców ze zmywarki i ich przeliczanie.
Wkładanie sztućców do odpowiednich przegródek.
Nakrywanie do stołu (ćwiczenie orientacji przestrzennej).
2. Kuchnia
Przygotowywanie odpowiednich składników według przepisu do pieczenia, gotowania.
Odmierzanie składników podczas pieczenia, gotowania za pomocą np. łyżki, szklanki.
Przeliczanie produktów.
Mierzenie płynów w różnych naczyniach. Porównywanie kształtu naczyń oraz ilości płynu w naczyniach.
Robienie zakupów w sklepie (określanie położenia produktów, szacowanie długości kolejek, przeliczanie potrzebnych produktów, liczenie kas sklepowych, ludzi w kolejce, aut na parkingu).
Wspólne płacenie (poznawanie monet i banknotów).
Porównywanie ciężaru zakupionych produktów.
3. Spacery
Spostrzeganie znaków drogowych. Określanie ich kształtów.
Liczenie schodów, pięter w napotkanych budynkach.
Porównywanie wielkości drzew, krzewów, budynków.
Szacowanie i mierzenie długości krokami między określonymi przedmiotami, roślinami.
Przeliczanie ławek w parku.
Zbieranie darów jesieni (przeliczanie, porównywanie, tworzenie prac przestrzennych).
4. Zabawy
Zaznaczanie i odczytywanie ważnych dat w kalendarzu (określanie dni tygodnia, utrwalanie pojęć kalendarzowych: dziś, wczoraj, jutro).
Mierzenie wzrostu wszystkich domowników.
Bawienie się w „Gdzie leży?”.
Odczytywanie temperatury powietrza na termometrze.
Opisywanie co znajduje się za oknem (co jest bliżej, a co dalej, określanie pór roku).
Mierzenie długości pomieszczeń w domu za pomocą stóp, książek.
Granie w gry planszowe, puzzle, lego.
Bawienie się z domino: układanie piramidy z płytek (rysowanie pól od 1 do 12 z podziałką i dopasowywanie do nich płytek domino), dopasowywanie płytek z określoną liczbą kropek do odpowiedniego wyniku narysowanego na kartce.
Dopasowywanie klocków do odpowiedniego zbioru według koloru jedną ręką pojedynczo, a następnie dwoma rękami naraz dwa klocki.
Układanie rytmów z klocków bądź rysowanie ich na kartce, a następnie wspólne ich wystukiwanie/wyklaskiwanie w różnym tempie.
Liczenie przy pomocy miarki krawieckiej.
Tworzenie zbiorów z domowych przedmiotów np. sztućców, przeliczanie zbiorów i stworzenie z np. dwóch patyczków odpowiedniego znaku pomiędzy (wprowadzanie znaków równości, mniejszości i większości).
————————————————————————————————————————————————————————————————-
Aleksandra Gil
UZALEŻNIENI OD EKRANÓW
– JAK UCHRONIĆ NASZE DZIECI?
Pandemia, w której prawie wszystko przeniosło się do świata online, przyniosła wiele skutków, które budzą niepokój wśród dorosłych: rodziców, nauczycieli oraz specjalistów. Jednym z najważniejszych zjawisk jest coraz mocniej wkraczająca cyfrowa technologia w życie dzieci i młodzieży, niosąca ze sobą — nowe zagrożenia. Smartfony, tablety, gry komputerowe oraz media społecznościowe stały się nieodłącznym elementem codzienności młodego pokolenia, pochłaniając coraz większą część ich czasu i uwagi. Choć na pierwszy rzut oka technologie mogą wydawać się atrakcyjną i pożyteczną formą rozrywki oraz źródłem informacji, w rzeczywistości mogą prowadzić do uzależnień i zakłócać prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży.
Przywiązanie do ekranów
Wielu rodziców zgłasza problem „przyklejenia” dziecka do ekranu. Zamiast bawić się na świeżym powietrzu czy czytać książki, młody człowiek spędza godziny, wpatrując się w ekrany smartfonów, tabletów i komputerów. Młodzi często nie mogą się oderwać od komputerowych gier lub nieustannego przeglądania mediów społecznościowych czy ciągłego uczestniczenia w komunikacji na grupach lub czatach.
Nadmierne przywiązanie do ekranów nie jest łatwe do zdiagnozowania, gdyż w dzisiejszych czasach korzystanie z nowych technologii stało się powszechne i wręcz niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Jednak nadmierne i niekontrolowane sięganie po urządzenia elektroniczne wykazuje wiele cech charakterystycznych dla uzależnień behawioralnych. Obejmują one m.in.:
silne pragnienie, trudności z kontrolowaniem czasu spędzanego przed ekranami zaniedbywanie innych ważnych aktywności na rzecz korzystania z urządzeń narastające problemy w relacjach z bliskimi z powodu nadmiernego „przyklejenia” do ekranów dyskomfort, napięcie i drażliwość, gdy dziecko musi odłożyć urządzenie kontynuowanie nałogowego korzystania z technologii mimo negatywnych konsekwencji. Uzależnienie od ekranów jest szczególnie niebezpieczne, gdyż rozwija się w okresie, gdy mózg dziecka przechodzi kluczowe etapy dojrzewania. Nadmierna stymulacja płynąca z urządzeń elektronicznych może zakłócać naturalne procesy neuronalnego rozwoju, prowadząc do poważnych zaburzeń w sferze emocjonalnej, poznawczej i społecznej.
Uzależnienie od ekranów a rozwój mózgu
Jednym z kluczowych mechanizmów leżących u podstaw uzależnienia od ekranów jest wpływ na układ nagrody w mózgu. Podobnie jak w przypadku uzależnień od substancji psychoaktywnych, korzystanie z urządzeń elektronicznych powoduje wydzielanie nienaturalnie dużych ilości dopaminy — neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za odczuwanie przyjemności i motywowanie do powtarzania danego zachowania.
Dopamina jest wydzielana, gdy doświadczamy czegoś przyjemnego, co sprzyja naszemu przetrwaniu – na przykład jemy pożywne pokarmy, odnosimy sukcesy czy nawiązujemy bliskie relacje. W naturalnych warunkach dopamina pojawia się jednak stosunkowo rzadko, w odpowiedzi na ważne zdarzenia. Dzięki temu układ nagrody pełni swoją funkcję, motywując nąș do podejmowania działań kluczowych dla naszego rozwoju i przystosowania.
Tymczasem korzystanie z urządzeń elektronicznych, szczególnie w nadmiarze, powoduje wydzielanie dopaminy w sposób nienaturalny i nadmierny, np.: łajki na Facebooku, wygrana w grze komputerowej czy nowe powiadomienia na smartfonie dostarcžają mózgowi silnej dawki przyjemności, choć w rzeczywistości nie mają one większego znaczenia dla naszego przetrwania. W efekcie układ nagrody zostaje „zhakowany”, a mózg zaczyna dążyć do powtarzania tych zachowań w celu ponownego uzyskania tej nienaturalnej nagrody. Możemy przyrównać to, idąc za słowami prof. Manfreda Spitzera, do „cyfrowego sznapsa” ponieważ:młodzi często sięgają „po ekran” w sytuacji, gdy chcą np. uciec od trudnej i nieprzyjemniej dla nich sytuacji, w coś co przynosi ulgę i „zadowolenie!” — natychmiast.
Z czasem, taki stan rzeczy prowadzi do trwałych zmian w strukturze i funkcjonowaniu mózgu. Aby zrównoważyć nadmierną stymulację, mózg zmniejsza liczbę receptorów dopaminowych, co oznacza, że dziecko musi dostarczać sobie coraz więcej bodźców, by uzyskać ten sam efekt przyjemności. Jednocześnie spada wrażliwość na naturalne nagrody, takie jak pochwała rodziców czy sukcesy w nauce. W rezultacie dziecko traci motywację do podejmowania tych ważnych aktywności, zaniedbując je na rzecz ciągłego korzystania z ekranów.
Ponadto nadmierna stymulacja układu nagrody przez technologie może wpływać na dojrzewanie innych kluczowych struktur mózgu, takich jak hipokamp (odpowiedzialny za pamięć) czy kora przedczołowa (ważna dla samokontroli i podejmowania decyzji). Zaburzenia w rozwoju tych obszarów mogą skutkować m.in. problemami z koncentracją uwagi, pamięcią, planowaniem i kontrolowaniem własnych impulsów.
Stres i rozregulowanie rytmu dobowego
Kolejnym zagrożeniem, dla organizmu szczególnie dzieci i młodzieży, wynikającym z nadmiernego korzystania z urządzeń elektronicznych jest przewlekły stres, który wywołują ciągłe bodźce emitowane przez technologię m.in.: powiadomienia, ciągle zmieniające się obrazy, dźwięki, nadmiar informacji i interakcji, czasem na kilku urządzeniach i kilku aplikacjach/ programach NA RAZ! Ciągłe bodźce płynące z ekranów, takie jak dźwięki powiadomień, migające obrazy czy szybko zmieniające się treści, aktywują odruch orientacyjny — automatyczną reakcję organizmu na potencjalne zagrożenie.
W efekcie układ współczulny (sympatyczny) dziecka jest nieustannie pobudzany, wydzielając nadmiar adrenaliny i kortyzolu (hormonu stresu). Taki stan ciągłego pobudzenia, bez możliwości regeneracji, prowadzi do wyczerpania i zaburzenia równowagi w funkcjonowaniu układu nerwowego. Dzieci stają się nadpobudliwe, mają trudności z koncentracją uwagi i regulacją emocji.
Dodatkowo światło emitowane przez ekrany oraz podejmowanie aktywności, szczególnie w nocy, zakłócają produkcję melatoniny — hormonu snu. Organizm zostaje wprowadzony w błąd, że to wciąż dzień, co zaburza prawidłowy rytm dobowy. W efekcie dzieci mają problemy z zasypianiem, niewystarczającą ilością i jakością snu, a co za tym idzie — gorszym samopoczuciem i funkcjonowaniem w ciągu dnia.
Niewyspanie i zaburzenia snu u dzieci są niezwykle niebezpieczne, gdyż mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak obniżenie nastroju, drażliwość, trudności w uczeniu się czy nawet myśli samobójcze. Badania pokazują, że już dwie godziny dziennie spędzone przed ekranem mogą skutkować zbyt małą ilością snu.
Ograniczenie rozwoju poznawczego i społecznego
Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych we wczesnym dzieciństwie może również opóźniać rozwój poznawczy i społeczny. Jak wskazuje prof. Jagoda Cieszyńska, dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego i poznawczego dzieci niezbędne jest spokojne środowisko stymulacji, a nie bombardowanie zmysłów dynamicznymi obrazami, dźwiękami i bodźcami płynącymi z ekranów.
Intensywny zalew mózgu nowymi informacjami i bodźcami może przeciążać układ nerwowy, utrudniając efektywne przetwarzanie i zapamiętywanie. Prowadzi to do osłabienia gotowości do zapamiętywania, co negatywnie wpływa na naukę i rozwój poznawczy.
Ponadto, ciągłe korzystanie z urządzeń elektronicznych ogranicza czas spędzany na bezpośrednich interakcjach społecznych. Dzieci mniej bawią się z rówieśnikami, mniej czasu poświęcają na rozmowy z bliskimi. Tymczasem rozwój umiejętności społecznych i emocjonalnych wymaga stymulacji płynącej z realnych relacji. Nadmierne „przyklejenie” do ekranów może zatem opóźniać dojrzewanie struktur mózgu odpowiedzialnych za te sfery funkcjonowania.
Profilaktyka i terapia uzależnień od ekranów
Mając na uwadze poważne zagrożenia, które niesie za sobą nadmierne korzystanie z technologii przez dzieci i młodzież, kluczowe staje się wdrażanie skutecznej profilaktyki i terapii. Działania te powinny obejmować zarówno edukację rodziców, jak i kompleksową pomoc dla młodych.
Edukacja rodziców
Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństw, które niesie za sobą niekontrolowane korzystanie przez dzieci z tabletów, smartfonów i gier komputerowych. Dlatego ważne jest poszerzanie tej wiedzy poprzez kampanie społeczne, programy edukacyjne i wsparcie specjalistów.
Rodzice powinni przede wszystkim:
ograniczać czas spędzany przez dzieci przed ekranami, szczególnie przed snem wyznaczać jasne zasady i granice dotyczące korzystania z urządzeń elektronicznych promować aktywność fizyczną, kontakty społeczne oraz inne formy rozrywki i nauki
modelować zdrowe nawyki, sami ograniczając własne korzystanie z technologii zachęcać dzieci do rozwijania zainteresowań i pasji niezwiązanych z ekranami
uważnie obserwować ewentualne objawy uzależnienia i reagować na nie.
Kompleksowa terapia uzależnień behawioralnych
W przypadku, gdy dziecko już wykazuje cechy uzależnienia od ekranów, konieczna jest kompleksowa terapia prowadzona przez specjalistów. Podobnie jak w przypadku uzależnień od substancji psychoaktywnych, leczenie powinno obejmować nie tylko pracę z samym pacjentem, ale również wsparcie dla całej rodziny.
Terapia powinna składać się z kilku kluczowych elementów:
psychoedukacja — wyjaśnienie mechanizmów uzależnienia oraz wpływu nadmiernego korzystania z technologii na rozwój dziecka trening umiejętności samoregulacji — nauka kontrolowania impulsów, planowania czasu, radzenia sobie ze stresem
budowanie motywacji do zmiany — praca nad rozumieniem problemu i chęcią podjęcia leczenia terapia rodzinna — wsparcie rodziców w wytyczaniu granic, modelowaniu zdrowych nawyków, wspólnych aktywnościach terapia indywidualna — praca nad podłożem emocjonalnym uzależnienia, rozwijanie zainteresowań, budowanie poczucia własnej wartości monitorowanie postępów i zapobieganie nawrotom — systematyczna ocena stanu dziecka, identyfikacja czynników ryzyka, wypracowanie strategii radzenia sobie z nimi.
Kluczowe znaczenie ma również współpraca specjalistów z rodzicami oraz szkołą, by skoordynować oddziaływania terapeutyczne i edukacyjne.
Razem możemy więcej
Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych przez młodych stanowi poważne zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju. Uzależnienie od ekranów może prowadzić do trwałych zmian w funkcjonowaniu mózgu, zaburzeń snu i nastroju, a także opóźnień w sferze poznawczej i społecznej.
Dlatego tak ważne jest, by rodzice, nauczyciele i specjaliści podjęli zdecydowane działania profilaktyczne i terapeutyczne. Tylko kompleksowe podejście, łączące edukację, budowanie zdrowych nawyków oraz profesjonalną pomoc, pozwoli uchronić najmłodsze pokolenie przed niebezpiecznymi konsekwencjami uzależnienia od ekranów.
Artykuł na podstawie wykładu i warsztatów odbytych na XXXII Siedleckim Forum Nauczycieli, Rodziców i Wychowawców.
Aleksandra Gil specjalista w dziedzinie profilaktyki i diagnostyki zachowań ryzykownych oraz uzależnień behawioralnych. Jest autorką poradnika dla rodziców, zatytułowanego „Pomoc dziecku w cyberpułapce” oraz ekspertem w kampanii „Chroń dziecko, bo kochasz”. Pełni funkcję wiceprezesa Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii. Jej praca skupia się na profilaktyce zdrowia psychicznego zarówno u dorosłych, młodzieży, jak i dzieci. Zajmuje się m.in. budowaniem poczucia własnej wartości oraz wzmacnianiem czynników chroniących przed zagrożeniami ze strony świata technologii. Instruktor grafomotoryki I i II stopnia, prowadzi diagnozy i trening umiejętności grafomotorycznych. Odznaczona brązowym Krzyżem Zasługi w 2021 r. za badania, raporty oraz edukację dotyczącą zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce.
Warte przeczytania:
„Dzieci ekranu”, Nicholas Kardaras
„Epidemia smartfonów oraz Cyfrowa demencja”, Manfred Spitzer
„Pomoc dziecku w cyberpułapce.” poradnik dla rodziców, Bogna Białecka, Aleksandra Gil
9
Bibliografia:
Albrecht U., Kirschner, N. E. & Gru_ßsser S. M. (2007) Diagnostic instruments for behavioral addiction: An overview. GMS Psycho-Social Medicine, 4, 1—11.
American Society ofAddiction Medicine (2011) Public Policy Statement: Definition ofAddiction. https://www.asam.org/docs/default-source/public-policy-statements/ldefinition_of_addiction_ long_4-11.pdf data dostgpu: 9.09.2021.
Angres D. H., Bettinardi-Angres K. (2008) The Disease of Addiction: Origins, Treatment, and ecovery. Disease-a- Month 54: 696—721.
Bedrosian T. A., Nelson R. J. (2017), Timing of Light Exposure Affects Mood and Brain Circuits, TranslationalPsychiatry 7/ 1: e1017.
Bialecka B. (2020) Etat w sieci – mlodziei a ekrany w czasie pandemii, Raport Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii https://www.edukacja-zdrowotna.pl/etat-w-sieci-raport-2020/
Bialecka B. (2021) Etat w sieci 2.0. zdrowie psychiczne polskich nastolatk6w w nauce zdalnej” Raport Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii https://www.edukacja-zdrowotna.pl/ raport-2021/
Beeler J. A., Mourra D. (2018) To Do or Not to Do: Dopamine, Affordability and the Economics of Opportunity. Frontiers in integrative neuroscience, 12:6. https://doi.org/10.3389/fnint.2018.00006 Berridge K. C., Robinson T. E. (2002) The Mind of an Addicted Brain: Neural Sensitization ofWanting Versus Liking. w J. T. Cacioppo, G. G. Bernston, R. Adolphs, i inn. (red.) Foundations in Social Neuroscience (565—572). Cambridge, Mass.: MIT Press.
Chorab G. (2016) M6zg wobec nowych technologii: zagroienia i straty. General and Professional Education. 1:9-15
Cieszyfiska J. (2019) Wplyw wysokich technologii na rozw6j poznawczy dzieci w wieku niemowlgcym iponiemowlqcym, Centrum Metody Krakowskiej Doidge N. (2007). Brain that Changes Itself. New York: Penguin Books.
Grant J. E., Levine L., Kim D., Potenza M. N. (2005) Impulse Control Disorders in Adult Psychiatric Inpatients. The American Journal of Psychiatry 162, 11: 2184—2188.
Hilton D. L., Watts C. (2011) Pornography Addiction: A Neuroscience Perspective. Surgical Neurology International, 2: 19. (http://www.ncbi.nlm.nih. gov/pmc/articles/PMC3050060/) Holden C. (2001) Behavioral Addictions: Do They Exist? Science 294: 980.
Johnson P., Kenny P. (2010) Dopamine D2 Receptors in Addiction-Like Reward Dysfunction and Compulsive Eating in Obese Rats. Nature Neuroscience 13: 635-641. Kardaras N. (2018) Dzieci Ekranu, Warszawa
Kraus S. W., Voon V., Potenza M. N. (2016) Should compulsive sexual behavior be considered
Kraus S.W., Krueger R.B., Briken P., First M.B., Stein D.J., Kaplan M.S., Voon V., Abdo c.H., Grant J.E., Atalla E., Reed G.M. (2018) Compulsive sexual behaviour disorder in the ICD-11.
World Psychiatry, 17: 109-110. https://doi.org/10.1002/wps.20499
Leshner A. (1997) Addiction Is a Brain Disease and It Matters. Science 278: 45-47.
Linden D. J. (2011) Food, Pleasure and Evolution. Psychology Today, March 30.
—————————————————————————————————————————————————————–
„Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa,
jaką ludzkość sobie wymyśliła”
Wisława Szymborska
„Dlaczego warto czytać dzieciom bajki, baśnie?”
Czytanie bajek i baśni dzieciom to jedna z najważniejszych jak i najpiękniejszych aktywności, jakie rodzice (opiekunowie), mogą zaproponować swoim pociechom. W dobie rozwijającej się technologii i coraz większej ilości dostępnych zabawek elektronicznych, wiele dzieci zapomina o pięknie, jakie kryje się w książkach dla dzieci. Co tak naprawdę daje bajka przeczytana? Przede wszystkim wzmacnia rodzinne relacje. Buduje mocniejszą więź między rodzicem a dzieckiem, daje poczucie bezpieczeństwa. Dorosły czytając dziecku angażuje do tego całego siebie poprzez własne przekazywanie emocji w czytanym tekście, zmianę intonacji, ubarwianie tekstu mową ciała, gestykulacją i komunikatami niewerbalnymi. Tego dziecko nie doświadcza podczas oglądania bajki na ekranie. Czytając dajemy dziecku odczuć, że jest dla nas ważne, że mamy dla niego czas, że robimy coś razem. A z kolei rodzicowi wspólne czytanie daje wewnętrzną satysfakcję dobrze spędzonego czasu i poczucie bycia lepszym rodzicem. Niejednokrotnie także powrót w świat bajek i przekazywanych w nich wartości pomaga nam dorosłym przewartościować swoje codzienne życie i zwrócić uwagę na rzeczy, o których na co dzień zapominamy. Dlatego warto zachęcać dzieci do czytania i opowiadać im historie, które mają wartościowe przesłanie. Bajki i baśnie to nie tylko rozrywka, ale również ważna forma edukacji, rozwijająca wyobraźnię, empatię, umiejętność logicznego myślenia i kreatywność. Bajki, baśnie i ich bohaterowie odgrywają ważną rolę w życiu każdego kilkulatka. Postacie z bajek są motywacją, wsparciem, często przyjacielem. W bajkach znajdujemy obrazy życia aktualnego, często zawierają one scenki z codzienności. Celem bajek jest często zabawienie czytającego, lub nakłonienie go do refleksji, wyciągnięcia wniosku, uzyskania „nauki” z bajki. Bajki w gotowy sposób podpowiadają jak należy, lub jak nie należy się zachować i postępować. Dziecięce bajki, choć fantastyczne, uczą i przygotowują najmłodszych czytelników do „prawdziwego” życia. Opisane w nich historie, wybory, wartości – budują świat dziecka, który kolejno przekształca się w świat nastolatka i wreszcie dorosłego człowieka. Bajki i baśnie mają ogromny wpływ na kształtowanie dziecięcych osobowości i charakterów. Choć wiele z nich powstało kilkadziesiąt, a nawet kilkaset lat temu, są one wciąż prawdziwe i aktualne. Ich czytanie to prosty sposób, aby rozwijać wyobraźnię i inteligencję młodego człowieka. Warto zastanowić się, dlaczego jest to tak ważne i dlaczego rodzice/nauczyciele powinni czytać dzieciom bajki i baśnie. Czytanie dzieciom bajek i baśni ma wiele korzyści, które wpływają na ich rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy.
Oto kilka powodów, dlaczego warto czytać dzieciom bajki i baśnie:
Rozwija wyobraźnię – czytanie bajek i baśni pozwala dzieciom na rozwijanie swojej wyobraźni, a także kreatywności. Opowieści te pobudzają ich umysł do tworzenia obrazów w swojej głowie, co rozwija zdolności wizualno-przestrzenne.
Poprawia pamięć – czytanie dzieciom pobudza nie tylko wyobraźnię, ale pozwala łączyć nową wiedzę z tym, co maluch już zna. Taka lektura tuż przed snem wzmacnia „mięśnie pamięci” – z każdą nową informacją mózg tworzy nowe synapsy oraz poprawia działanie już istniejących. Dzięki temu czytający ludzie (w różnym wieku) mają szansę zachować lepszą pamięć.
Wspiera rozwój językowy – słuchanie czytanych bajek i baśni pomaga dzieciom wzbogacać swoje słownictwo oraz uczy ich poprawnej wymowy i gramatyki. Dzieci, które regularnie słuchają czytanych im opowieści, mają większe szanse na rozwój umiejętności czytania i pisania.
Kształtuje wartości i uczucia – bajki i baśnie często zawierają ważne przesłania moralne, które mogą wpływać na kształtowanie wartości i postaw u dzieci. Opowieści te również pomagają dzieciom rozumieć i kontrolować swoje emocje.
Rozwija umiejętności społeczne – czytanie bajek i baśni z dziećmi to dobry sposób na budowanie relacji z nimi i rozwijanie umiejętności społecznych, takich jak empatia czy umiejętność słuchania.
Pomaga w relaksacji – słuchanie bajek i baśni przed snem to dobry sposób na relaksację i uspokojenie. Dzieci, które słuchają czytanych im opowieści przed snem, zwykle zasypiają szybciej i spokojniej.
Rozwija koncentrację i uwagę – czytanie dłuższych bajek lub baśni wymaga od dziecka skupienia uwagi na historii i dłuższej koncentracji, co pomaga w rozwijaniu tych umiejętności.
Buduje czytelnika w przyszłości – dzieci, które z literaturą obcowały od najwcześniejszych lat, mają znacznie większą szansę kontynuować swoje literackie fascynacje w dorosłości. Czytając dzieciom dziś, budujemy więc w rzeczywistości czytające społeczeństwo jutra.
Podsumowując, czytanie bajek i baśni to nie tylko wspaniała zabawa, ale także ważny element wychowania dziecka. Bajki i baśnie przekazują cenne wartości, rozwijają wyobraźnię, kreatywność oraz umiejętności językowe i społeczne. Dlatego warto regularnie czytać dziecku bajki/baśnie, aby pomóc mu w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, a także aby wspólnie spędzać czas i budować silną relację. Rozbudzenie zainteresowania bajkami, baśniami jest zadaniem przede wszystkim najbliższych osób. Najważniejszymi autorytetami w oczach dzieci są rodzice. Dlatego warto czytać dzieciom codziennie, przynajmniej 20 minut.
Bibliografia:
1. (Bruno Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, wyd. 1985, str. 26 )
2. Molicka, M. (2011). Biblioterapia i bajkoterapia: rola literatury w procesie zmiany rozumienia świata społecznego i siebie. Poznań.
Opracowała:
Małgorzata Klukowska
———————————————————————————————————————————–
Umiejętności społeczne – lepszy start w przedszkolu!
Wielu rodziców przyszłych przedszkolaków zastanawia się, czy ich pociecha poradzi sobie w nowym, zupełnie dla nich obcym miejscu, jakim jest przedszkole. Jakie umiejętności powinno posiadać nasze dziecko, aby łatwiej przeszło przez przedszkolne progi? Do września jeszcze daleko, jednak już teraz rodzice, zapisując dziecko do przedszkola, powinni rozpocząć stopniowe oswajanie (siebie i dziecka) z nową sytuacją. Z pewnością wśród czynników, które ułatwią dziecku start w przedszkolu, należą umiejętności społeczne. Czym są umiejętności społeczne?
Umiejętność społeczna to kompetencja, która przyczynia się do skutecznej interakcji z otoczeniem. Umiejętności te są nabywane i modyfikowane już od najmłodszych lat poprzez codzienne kontakty z rodzicami oraz rówieśnikami.
Jakie umiejętności społeczne są przydatne w przedszkolu?
1. Okazywanie zaufania
Dziecko, wychowujące się w rodzinie, w której czuje się pewnie, a jego potrzeby są zaspokajane, wchodząc w nową sytuację (jaką jest pójście do przedszkola), będzie się lepiej i pewniej czuło. Wykazując zaufanie do opiekunów i innych dzieci, łatwiej będzie mu włączyć się we wspólne działania. Natomiast dziecko, które jest nieufne wobec innych – pozostaje samotne lub nawet odrzucane. Zaufanie dziecka wzrasta, kiedy czuje, że jest akceptowane, że jego zdanie jest istotne. Dziecko powinno wiedzieć, do kogo może zwrócić się o pomoc w przedszkolu. Wyjaśnijmy mu także, że nie należy wierzyć nieznanym osobom, które proponują mu coś, co wzbudza jego obawę.
2. Podejmowanie ryzyka
Dziecko, będąc w przedszkolu, styka się z różnymi sytuacjami, często nowymi i nieznanymi. Chcąc coś wykonać, zgłosić się, czy rozwiązać jakiś problem, musi podjąć ryzyko, które często wywołuje strach. Dobrze jest uświadomić dziecku, że strach ten jest naturalny i odczuwanie go jest w takich sytuacjach jest normalnym uczuciem. Nie podejmując ryzyka, dziecko blokuje się, co wpływa na jego samoocenę. Co możemy zrobić? Akceptujmy uczucia dziecka. Zachęcajmy je, by dzieliło się z nami swoimi lękami, mówiło o tym, czego się boi i zastanawiało się jednocześnie nad tym, jak poradzić sobie w sytuacjach stresowych.
3. Dawanie i przyjmowanie pomocy od innych
Uczmy dziecko współpracy, która opiera się także na okazywaniu wsparcia innym oraz umiejętności proszenia o pomoc, jeśli jest taka potrzeba. Rozmawiajmy z dzieckiem o tym, jak ważne jest pomaganie innym. Starajmy się je prosić o pomoc w codziennych czynnościach (adekwatnie do jego możliwości). Pytajmy go jak czuło się, gdy komuś pomogło, reagujmy pozytywnie, gdy widzimy jego starania. Uczmy go także, że proszenie o pomoc jest czasem konieczne i warto to robić, jeśli jest mu trudno. Nie wyręczajmy dziecka w sytuacjach, w których samo nie prosi o pomoc.
4. Dzielenie się z innymi
Ta umiejętność, czyli dzielenie się z innymi, włączanie ich w swoje działania i zabawę, zdecydowanie przysporzy dziecku sympatii rówieśników. Z kolei dziecko, które „dzielenie się” traktuje jako stratę, płacze, a nawet zachowuje się agresywnie, będzie gorzej radziło sobie w kontaktach z rówieśnikami. Warto rozwijać w dziecku poczucie, że każdy człowiek jest ważny i ma swoje potrzeby, które należy szanować. Podkreślajmy fakt, iż dzieląc się z kimś, kiedyś ten ktoś może podzielić się czymś z nami, bo zyskaliśmy jego szacunek. Zastanawiajmy się wspólnie z dzieckiem, czym ono mogłoby się podzielić, gdyby mogło, a co stanowiłoby dla niego większy problem. Pokazujmy własnym przykładem, jak można dzielić się z innymi.
5. Umiejętność dziękowania i przepraszania
To tzw. „magiczne słowa – klucze”, otwierające drogę do innych. Uczmy dziecko, że dobrym zwyczajem jest podziękować – róbmy to zawsze, gdy dziecko swoim zachowaniem zasłużyło na podziękowanie (wykonało nasze polecenie, pomogło nam w czymś itp.). Przepraszając, także zyskujemy, łagodząc sytuację, a nie zaostrzając ją. Istotne jest to, aby dziecko rozumiało, że przepraszanie nie usprawiedliwia czynu, który nie jest przypadkowy. Tzn. że jeśli robi coś z zamysłem i uważa, że przeproszenie załatwi sprawę, to pokażmy, iż nie o to chodzi. Ważne jest to, że za słowem „przepraszam” powinna nastąpić propozycja poprawy, np. „Przepraszam, że zniszczyłem Ci twoją budowlę. Odbudujemy ją razem?”.
6. Gotowość do przestrzegania reguł
Dziecko, w którego rodzinie istnieją reguły i ograniczenia, i są one dla dziecka zrozumiałe oraz akceptowalne, również nie będzie miało większego problemu z tym, aby uszanować reguły panujące w grupie przedszkolnej. Rozmawiajmy z dzieckiem o panujących w rodzinie regułach. Włączajmy dziecko w ich tworzenie oraz konsekwentnie przestrzegajmy naszych ustaleń. W przypadku przekroczenia danej reguły, wymagajmy, aby dziecko wyjaśniło swoje zachowanie i sprawdźmy, czy zrozumiało skutki.
7. Reagowanie na krytykę, dokuczanie i niepowodzenia
Tutaj kluczową rolę odgrywa szacunek wobec samego siebie. Jeśli dziecko ma niską samoocenę, gorzej poradzi sobie w obliczu niepowodzenia czy krytyki. W przedszkolu dziecko spotka się z różnymi zachowaniami ze strony innych dzieci. To, które czuje się wartościowe, nie będzie miało problemu z reagowaniem na dane zachowanie. Natomiast dziecko z niską samooceną, często wdaje się w sytuacje konfliktowe, z trudem akceptuje potrzeby innych. Na krytykę reaguje płaczem, wycofaniem lub agresją.
Wszystkich tych umiejętności dziecko uczy się i wynosi z domu rodzinnego – atmosfery, jaka panuje w rodzinie oraz podczas codziennych aktywności. Nauka ta jest efektywniejsza, gdy odbywa się w klimacie współpracy i uznania, a nie krytyki i rywalizacji.
Podwaliną rozwoju wszelkich umiejętności społecznych jest wykształcenie szacunku do samego siebie. Jest on niezbędny, aby odnieść sukces w kontaktach z innymi.
Marta Cygan, psycholog, zespół Akademii Zdrowego Przedszkolaka